Orucun Sünnetleri ve Âdabı

Oruçlu için sünnet veya âdaptan olan başlıca hususlar şunlardır:

1- Sahur yapmak. Sahur, orucun başlan­gıç vaktine yakın bir zamanda bir miktar yeyip içmeyi ifade eder. Sahur imkân ölçü­sünde geciktirilir. Bunun en son sınırı ikinci fecre (fecr-i sâdıka) kadardır. Hz. Peygam­ber şöyle buyurmuşlardır: "Sahura kalkınız. Çünkü sahurda bereket vardır" "Ehl-i kitap­la bizim orucumuzun farkı sahur yemeği­dir" (Müslim, Sıyâm, 9).

2- Güneş batınca gecikmeden iftar et­mek.

3- İftar duasını okumak (bazı rivayet farklılıkları ile ve kısa şekliyle) iftar duası şöyledir:

"Allâhümme leke sumtü ve bike âmentü ve aleyke tevekkeltü ve alâ rızkıke eftartü". Anlamı şudur: "Allahım! Senin (hoşnutlu­ğun) için oruç tuttum. Sana inandım. Sana güvendim. Senin rızkınla orucumu açtım". Kişi, duaların makbul olduğu bu anda baş­ka dualar da yapabilir. Hz. Peygamber şöyle buyurmuşlardır: "Oruç tutanın iftar esnasında yapacağı dua geri çevrilmez" (ayrıca bk. İFTAR).

iy- Orucu hurma veya benzeri tatlı bir şeyle veya su ile açmak.

5- Yakınlara ve muhtaçlara çokça yar­dımda ve ikramda bulunmak. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: "Kim bir oruçluya iftar yemeği verirse, oruçlunun ecri gibi sevap kazanır. Bununla beraber oruç tuta­nın sevabından da hiçbir şey eksilmez".

6- Yıkanmak gerekiyorsa bunu tan yeri­nin ağarmasından önce yapmak.

7- Oruçlu için mekruh olan davranışlar­dan uzak durmak.

8-Mümkün olduğu kadar Kur'ân-ı Kerîm okumak; namaz, dua, salavat ve diğer ibadetlerle meşgul olmak.

K-Oruçlu İçin Mekruh Olan Fiiller:

Hanefî fıkhında oruçlu için mekruh olarak nitelendirilen başlıca fiiller şunlardır:

1- Özürsüz olarak bir şeyin tadına bak­mak. Gerekli hallerde (yutmadan) bir şeyin tadına bakılması, meselâ annenin çocuğu­na vereceği ilacı kontrol amacıyla tatması veya yemek pişirenin -sonuçtan zarar doğması muhtemelse- yemeğin tuzuna bakması mekruh sayılmamıştır.

2- Şekersiz, boyasız daha önce çiğnen­miş (parçalanmış) sakızı çiğnemek. Oruçlu iken yeni sakızı çiğnemek ise caiz değildir.

3- Abdest alırken ağıza ve buruna su al­makta mübalağa göstermek.

4- Zayıf ve halsiz düşürmesinden endişe edildiği halde kan aldırmak. Böyle bir endi­şe yoksa mekruh değildir.

5- Harareti azaltmak için ağza-buruna su almak veya banyo yapmak. Bu, imâm Ebû Hanîfe'ye göredir. İmâm Ebû Yusuf'a göre mekruh değildir; fetva da bu yönde veril­miştir.

6- Cinsî temasa hazırlayıcı hareketlerde bulunmak. Bu sonuca yöneltici olmaksızın, eşini öpmek vb. fiiller mekruh değildir.

Güzel koku sürünmek veya koklamak,
göze sürme çekmek, misvak veya fırça ile dişleri temizlemek oruçlu için mekruh de­ğildir.